مسجد جامع گرگان

مسجد جامع گرگان بیشتر گردشگران در شهری مثل گرگان به دنبال جاذبه های طبیعی اند؛ دریا، جنگل، آبشار و طبیعتی سرسبز که دست به دست هم یکی از زیباترین شهرهای ایران را شکل داده اند اما در کنار آثار طبیعی، این شهر جاذبه های تاریخی زیادی هم در خود جای داده است. یکی از برجسته ترین آثار تاریخی گرگان، مسجد جامع این شهر است، مسجدی کهن با معماری جذاب که از مهمترین آثار مذهبی این شهر به شمار می رود و در لیست آثار ملی ایران هم به ثبت رسیده است.

مسجد جامع گرگان

مسجد جامع گرگان از بناهای دوره سلجوقی است که در بازار نعلبندان گرگان قرار دارد و به‌وسیله معماران ترکمن ساخته شده است. این مسجد از یک حیاط مرکزی به شکل چهار ایوانی و چهار شبستان تشکیل شده است که از تزیینات معماری خاص آن دوره نیز استفاده شده است. ترکیبی از آجر و کاشی، کاشی هفت‌رنگ و مناره آجری با خط‌های کوفی مربوط به عصر سلجوقی از تزئینات معماری هستند که در احداث مسجد جامع گرگان استفاده شده است.

بنای اصلی این مسجد به ویژه مناره قدیمی آن متعلق به دوره سلجوقیان است. این مسجد دارای یک حیاط مرکزی به فرم چهار ایوانی و چهار شبستان است و تزیینات معماری خاص آن متعلق به بازسازیهای دوران بعد میباشد.

عده ای معتقدند چون محراب مسجد به سوی شرق است احتمالا این مسجد برای مسلمانان سنی مذهب بنا گردیده است.

 

 

نزدیکترین جاذبه های گردشگری به مسجد جامع گرگان

مجموعه کاخ آقا محمد خان قاجار ، امامزاده نور، بازار نعلبندان گرگان

معماری مسجد جامع گرگان

این که این مسجد تا به امروز پا برجا مانده به خاطر مرمت هایی است که بارها و بارها در دوره های مختلف تاریخی روی آن انجام شده است، چیزی که دست نوشته های ایوان غربی هم به خوبی آن را تایید می کنند. در این مسجد کاشی های هفت رنگ به همراه مناره آجری که روی آن ها با خط کوفی نوشته شده دست به دست هم داده اند تا یکی از زیباترین آثار تاریخی گرگان را شکل دهند. 

بدون شک یکی از جذاب ترین قسمت های این مسجد ۴ شبستان آن است که با تماشای تزئینات به کار رفته در آن ها هنر ناب معماری آن دوره در مقابل چشمانتان به نمایش در می آید. با رفتن به شبستان غربی نوشته های تاریخی زیادی می بینید که هر کدام از آن ها تاریخچه مسجد و یا دستورات حاکمان وقت را بیان می کنند. قدیمی ترین سنگ نوشته ای که بر روی دیوار این ایوان قرار دارد به دوران قبل از صفویه برمی گردد. کافیست نگاهی به سنگ نوشته های دیوارهای غربی بیندازید تا غرق در معنویت و عرفان مسجد شوید.

مسجد جامع گرگان

تاریخچه مسجد جامع گرگان

این مسجد ۱۲۰۰ ساله بر روی مناره های خود کتیبه هایی دارد که به خط کوفی نوشته شده اند برای همین است که این مناره از برجسته ترین ویژگی این مسجد جامع به شمار می رود. مساجدی که در شمال ایران ساخته می شوند با توجه به رطوبت هوا، گلدسته های بلند و مناره های کوتاه دارند؛ مناره های بیشتر شهرهای شمالی با این روش ساخته می شوند و تفاوت های جزئی با هم دارند.

در اطراف این مسجد جامع در گذشته قبرستانی بزرگ وجود داشت که امروز بیشتر بخش های آن از بین رفته و فقط در حاشیه ی غربی و جنوبی مسجد قسمت کوچکی از آن به جای مانده است. این طور که معلوم است معماران ترکمنی این مسجد را ساخته اند اما اینکه مسجد به دستور چه کسی ساخته شده مشخص نیست. با نگاهی به کتاب تاریخ پنج هزار ساله گرگان و استرآباد به راحتی می شود فهمید که این مسجد به دست معماران ترکمن ساخته شده و ترکمن ها در تاریخ گرگان چه نقش پر رنگی داشته اند.

مشخصات مناره مسجد جامع گرگان

مناره مسجد جامع گرگان، از سطح زمین تا قسمت اتاقک ماذنه، دارای ارتفاع ‎ ۱۰متر و پهنای بخش بالایی مناره ‎ ۵۶۰سانتی‌متر است. همچنین ۴۷ پله راه ارتباطی اتاقک ماذنه است که به‌طور مارپیچ اطراف مناره قرار دارد.

حیاط مسجد شکل چهار ایوانی و مساحت ۱۰۰۰ مترمربع را دارد. سنگ فرمان‌هایی در ایوان غربی مسجد نصب شده که تعدادی از آن‌ها دستورهای حاکمان و پادشاهان زمان در رابطه با استرآباد است.

کهن‌ترین آن‌ها به جهان‌شاه آق قویونلو سال ۸۲۶ هجری قمری و آخرین تاریخ فرمان ۱۲۱۹ هجری قمری تعلق دارد. سنگی متعلق به دوران ابوالمظفر جهان‌شاه یکی دیگر از این کتیبه‌ها است و بر سنگ دیگر لقب‌های حاکم آن زمان ابوالغازی القاهر بهادر به سال ۹۶۲ هجری قمری کنده‌کاری شده است.

مسجد جامع گرگان

ویژگی منبر مسجد جامع گرگان

منبری قدیمی و تاریخی دارای هشت پلکان و از جنس چوب و از نوع قالب و گره در این مسجد موجود است و به‌صورت منبت‌کاری با نقش‌های گل و بوته آراسته شده است. در دوازده قالب هشت ضلعی اسامی دوازده امام و علاوه بر آن نقش‌های اسلیمی بر بدنه طرف چپ این منبر چوبی نقش بسته است. این منبر در ایوان غربی محافظت می‌شود. خسارات و صدمه‌های زیادی به بدنه سمت راست چوب به‌خاطر مجاورت بدنه با دیوار و در اثر رطوبت و گذشت زمان وارد شده است.

به‌طور کلی منبر پوسیدگی‌ها و شکستگی زیادی را دیده است و اکنون در یک محفظه شیشه‌ای محافظت می‌شود. این منبر به تعمیر و نگهداری اصولی و علمی بیشتر نیاز دارد. سه کتیبه از زمان‌های تیموری و افشاری در منبر وجود دارد که به خط ثلث، نسخ و نستعلیق نوشته شده است.

 

بافت تاریخی گرگان

بافت تاریخی گرگان به عنوان اولین بافت در کشور ثبت شده است که در این محله می توانید خانه های قدیمی , مدارس تاریخی و امام زاده های تاریخی و همچنین بازار قدیمی را در دل خود جای داده است. معماری بناهای تاریخی در این منطقه به سبک قاجار می باشد. محله های قدیمی هچون دباغان و بازار نعلبندان نیز در این نزدیکی ها می باشد. در هر شهری که قدم می گذارید همیشه یک سری محله وجود دارد که شما را آشنا با زندگانی مردمان قدیم می کند و آنجا معرف هویت و شغل و کسب و کار مردمان آن زمان می باشد. گرگان نیز از این قاعده مستثنی نیست.

بافت تاریخی گرگان

بافت تاریخی گرگان زیباترین و دل انگیزترین فضایی است که می‌توان به دور از هیاهوی شهر ساعت ها در آن قدم زد و تنفس کرد.از قدیمی ترین خیابان های شهر گرگان می توان به خیابان امام خمینی اشاره کرد که در مرکز شهر قرار دارد و در این راسته شما می توانید انواع کسبه از لباس و کیف و کفش و حتی طلافروشی ها را ببینید که مشغول کسب و کار هستند. در در کنار این خیابان کوچه های فرعی وجود دارد که تمام خانه های قدیمی مانند خانه باقری ها , خانه امیرلطیفی, خانه تقوی ها و مسجد جامع گرگان در آن قرار دارند.البته بازار نعلبندان نیز با حجره های زیادی از تره و بار در ان خیابان قرار دارد.

بافت تاریخی گرگان

خانه باقری‌ها

مجموعه خانه باقری مربوط به اوایل دوره پهلوی است. خانه باقری با بیش از 150 سال قدمت، یکی از بناهای شاخص بافت تاریخی گرگان است که به عنوان نمونه‌‌ای ارزشمند از معماری بومی مسکونی در شهر می‌توان از آن یاد کرد.

خانه مفیدیان

خانه مفیدیان متعلق به دوره قاجار به عنوان یکی دیگر از بناهای ارزشمند بافت تاریخی بوده که توسط سید ضیاءالدین مفیدیان درسال 1327ساخته شده است.

خانه میرشهیدی

خانه میرشهیدی نیز یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی است که بخشی از آن به دوره قاجار و قسمتی از آن نیز متعلق به دوره صفویه است. در قسمت تحتانی این بنا طاق‌های بسیار قدیمی وجود دارد که 2 چشمه از آن جاری است که چشمه اول در ضلع غربی ساختمان و چشمه دوم در بخش تحتانی بنای ساختمان 2 طبقه قرار دارد.بنای تاریخی میرشهیدی کهن‌ترین بنای 3 طبقه در گذشته به شمار می‌رود که در محله سرچشمه گرگان قرار دارد.

بافت تاریخی گرگان

خانه خراسانی

تاریخ ساخت این بنا بر اساس سنگ نبشته سطوح زیرین سرشیرهای آن به 1295 می رسد که با سلطنت ناصر الدین شاه همزمان است. این بنا در 2 بخش شمالی و جنوبی ساخته شده و عمده ارزش های معماری برجای مانده بنا بخش جنوبی آن بوده و بخش شمالی فاقد ارزش تاریخی است.

تزئینات خانه شفیعی، یادگار دوره قاجار

در بنای خانه شفیعی همچون دیگر بناهای به جای مانده از دوره قاجار توجه خاصی به تزئینات شده است که از آن جمله می‌توان به طاق و طاق نماهای جناغی، تزیینات آجری خفته راسته در بالای ورودی ستون های آجری اشاره کرد.

خانه تقوی ها

این مجموعه از بناهای دوره قاجار است که در مساحتی بیش از 2 هزار متر مربع ساخته شده و ساخت آن منسوب به حاج میرزا محمدتقی تقوی (تقی‌اف) است. این مجموعه تاریخی شامل بیش از 10 حیاط اصلی و فرعی بوده که 10 حیاط اصلی آن توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و بازسازی شده است.

خانه شیرنگی

در محله سرچشمه شهر گرگان خانه ای بسیار با صفا قرار دارد که خانه شیرنگی ها نامیده می شود. مجموعه شیرنگی بنایی متعلق به دوره پهلوی اول بوده که مساحت آن 735 مترمربع و زیربنای آن 520 مترمربع است. این خانه از ابتدا در بلندی ساخته شده و دارای دو طبقه است.

انتهای این خیابان به چهار میدان ختم می شود که معروف به میدان عباسعلی می باشد که این محله درمحرم مرکز عزاداری می باشد و دارای جایگاه معنوی خاصی در بین مردم گرگان است . در روزهای پنجشنبه مردم برای خوردن نان و ماست به این میدان می آیند و خوردن آن چه لذت بخش است. در بدو ورود به این خیابان شما میدان شهرداری را مشاهده می کنید که درانتها به میدان کریمی متصل می شود.

بافت تاریخی گرگان

کاخ موزه گرگان

در قسمتی دیگر از این شهر کاخ موزه گرگان قرار دارد که به دلیل وجودی همین کاخ نام این میدان را کاخ نهادند اما امروزه میدان ولیعصر نامیده شده است. این کاخ در پارک شهر گرگان قرار گرفته است که جایی بسیار زیبا و دلنشین می باشد که اکثرا پیرمردها و جوانان برای گذراندن وقت خود به آنجا می آیند. میدان ولیعصر در انتها به پارک جنگلی ناهارخوران متصل می شود که دراین راسته بازار بوتیک , مراکز خرید و فروشگاه ها می باشد که د رعین حال پاتوقی برای گشت های شبانه جوانان نیز محسوب می شود.

کمی جلوتر که بریم شما با بلوار ناهارخوران مواجه می شوید که در دو طرف آن جنگل وجود دارد و منظره ای بسیار زیبا دارد و این راسته مملو است از رستوران ها , فست فود ها و غذاهای ایرانی و فرنگی. ناهارخوران بهترین پاتوق برای مردم شهر گرگان است که شب ها بیشتر به آنجا می روند و یا درماه مبارک رمضان برای هوای خوب و مطبوع آن بیشتر در این منطقه افطار می کنند و در برخی مواقع تا سحر در آن پارک می مانند.

بافت تاریخی گرگان

از دیگر خیابان مورد توجه مردم شهر خیابان دی می باشد که به دلیل دنج بودن و چتری از درختان بر فراز ان برای چندین سال پاتوق ماشین بازهای شهر بود و همواره ترافیک شدیدی دران در جریان بود که به دلیل تغییرات ایجاد شده در سیستم حمل و نقل شهری به مرور به تاریخ پیوست و فراموش شد. خیابان بعدی گرگان سرخواجه می باشد که راسته صنف موبایل فروشان و همچنین لوازم خانگی و کیف و کفش می باشد و به دلیل تردد زیاد خیابان شلوغی می باشد.

با این همه تفاسیر از خیابان سروش نباید گذشت به طوریکه در گرگان به سروش جنگل معروف است. خیابانی که درانتها به پارک جنگلی النگدره منتهی می شود که آپارتمان ها و خانه های ویلایی رو به جنگل ساخته شده اند اما در روزهای تعطیلی شاهد ترافیک زیادی هستیم.

از خیابان های با سابقه تاریخی گرگان می توان به خیابان لشگر اشاره کرد که پادگان تاریخی و لشگر 30 در ان استقرار دارند . دور میدان تالار فخرالدین اسعد گرگانی که ورودی لشگر 30 قرار دارد 2 توپ تاریخی به صورت نمادین جای گرفته اند و تالار فخرالدین اسعد گرگانی نیز پاتوق نمایشگاه ها و گالری ها  تیاتر های شهر گرگان می باشد .خیابان میرکریم گرگان نیز قدمت بسیار بالایی دارد و محله های قدیمی با دیوارهای گلی و سقف های سفالی هنوز هم در ان دیده می شوند.در این خیابان یکی از کبابی های معروف گرگان قرار دارد که طعم نوستالژیکی برای همه مردم شهر دارد و فراموش نشدنیست .

جهت رزروسوئیت د رگرگان با شماره زیر تماس بگیرید

09114481870